Anayasa yargısının temelinde anayasanın üstünlüğü ve bağlayıcılığı ilkesi yatar. Buna göre anayasa normlar hiyerarşisinin tepesinde yer alır. Anayasanın üstünlüğü ilkesi gereğince kanunlar anayasaya aykırı olamaz. Bu bağlamda bu hafta bazı anayasa maddelerini hatırlatacağız.
Türkiye Cumhuriyeti Anayasasında yer alan bazı maddeler:
MADDE 9- Yargı yetkisi, Türk Milleti adına bağımsız ve tarafsız mahkemelerce kullanılır.
MADDE 10- Herkes, dil, ırk, renk, cinsiyet, siyasî düşünce, felsefî inanç, din, mezhep ve benzeri sebeplerle ayırım gözetilmeksizin kanun önünde eşittir.
MADDE 11- Anayasa hükümleri, yasama, yürütme ve yargı organlarını, idare makamlarını ve diğer kuruluş ve kişileri bağlayan temel hukuk kurallarıdır. Kanunlar Anayasaya aykırı olamaz.
MADDE 17- Herkes, yaşama, maddî ve manevî varlığını koruma ve geliştirme hakkına sahiptir. Tıbbî zorunluluklar ve kanunda yazılı haller dışında, kişinin vücut bütünlüğüne dokunulamaz; rızası olmadan bilimsel ve tıbbî deneylere tâbi tutulamaz. Kimseye işkence ve eziyet yapılamaz; kimse insan haysiyetiyle bağdaşmayan bir cezaya veya muameleye tâbi tutulamaz.
MADDE 25- Herkes, düşünce ve kanaat hürriyetine sahiptir. Her ne sebep ve amaçla olursa olsun kimse, düşünce ve kanaatlerini açıklamaya zorlanamaz; düşünce ve kanaatleri sebebiyle kınanamaz ve suçlanamaz.
MADDE 26- Herkes, düşünce ve kanaatlerini söz, yazı, resim veya başka yollarla tek başına veya toplu olarak açıklama ve yayma hakkına sahiptir.
MADDE 28- Basın hürdür, sansür edilemez. Basımevi kurmak izin alma ve malî teminat yatırma şartına bağlanamaz.
MADDE 34- Herkes, önceden izin almadan, silahsız ve saldırısız toplantı ve gösteri yürüyüşü düzenleme hakkına sahiptir.
MADDE 36- Herkes, meşrû vasıta ve yollardan faydalanmak suretiyle yargı mercileri önünde davacı veya davalı olarak iddia ve savunma ile adil yargılanma hakkına sahiptir. Hiçbir mahkeme, görev ve yetkisi içindeki davaya bakmaktan kaçınamaz.
Sonuç olarak:
-Yargı bağımsızdır.
-Kanunlar önünde herkes eşittir. Suçlular arasında ayrım yapılamaz suçu olan herkes yargı önünde hesap vermelidir.
-Hiçbir Türk vatandaşının, gözaltı sürecinde vücut bütünlüğüne mutlak suretle dokunulamaz!
-Hiç kimse düşüncelerini açıklamak zorunda bırakılamaz ve yine boykot yapmaya zorlanamayacağı gibi boykot hakkını kullananlar da suçlanamaz.
-Bireyler ve basın temsilcileri görüşlerini özgürce paylaşma ve yayma hakkına sahiptir.
TCK Madde 24.’e göre (1) Kanunun hükmünü yerine getiren kimseye ceza verilmez. (2) Yetkili bir merciden verilip, yerine getirilmesi görev gereği zorunlu olan bir emri uygulayan sorumlu olmaz. (3) -Konusu suç teşkil eden emir hiçbir surette yerine getirilemez.
İlgili maddeleri bugünlerde sık sık hatırlatmaya ihtiyacımız var…
HARUN ŞİMŞEK
