DİL GELİŞİMİNDE EBEVEYN DİLİ

Dil değerlendirmesinde amaçlarımızdan biri öncelikle çocuğun; iletişim, dil ve konuşma becerilerinde sorun yaşayıp yaşamadığını belirlemektir. Yaşanan sorunun saptanmasının ardından dil performans düzeyinin belirlenmesi çocuğun dil profilini ortaya çıkararak detaylı analiz yapılması gereklidir. Bu değerlendirmeler sayesinde çocuğa uygun bireysel müdahale programı oluşturulacaktır. Değerlendirme aynı zaman da terapiden alınan verimin, çocukta gözlenen ilerlemenin görülmesine olanak sağlar.

Ancak bir sorun var ki halk arasında çok sık kullanılıyor. Kullanılan bu ebeveyn dili erken müdehale programlarının uygulanma noktasında sürdürülebilirliliğini sınırlıyor. Terapiler ve seanslar, başvurulan sağlık kuruluşlarının girişimi boşa gidiyor. Ev ortamında çocuğun gelişimi ile ilgili normaleştirdikleri durumlardan dolayı gelişim sürecindeki aksaklıklar  önemsenmeyerek etkileşim kısıtlılığı yaşayabiliyor.

Çocuk gerilemeye başlayabilir! Gecikme ile daha kolay mücadele edilebilir!

Esas problem kurulan cümlelerde değil, cümlelere sıkıştırılan kabullenmeme duygusudur aslında. Ve biraz da eskilerin tabiri ile örtpas etmektir bir nevi gecikmiş gelişme problemlerini…

Ebeveyn ruh hali  ne de olsa öyle değil mi? Ancak kamuoyu ile paylaşmakta fayda görüyorum.

                                     Bu cümleleri hayatınızdan atın lütfen!

Ama diye başlıyor bu cümleler…. ( ama bizim çocuğun babası da dört yaşında konuştu. İki yaşında ama bence konuşmaması doğal değil mi? Yahu daha bebek bi 3-4 yaşına gelsin konuşur elbet ) şeklinde devam ediyor.

Yapmayın …  Bebeklerin  ilk konuşma girişimleri genel olarak 9 ile 12 ay arasında kullanmaya başladıkları heceleri ile uzmanlarca tespiti yapılmış bir ay aralığıdır. Yani burada ebeveyn dilindeki  ( o da geç konuştu, ne olacak ki ) tezi çürüyor.

0-3 aylık bebeğin dil gelişiminde seslere duyarlı, kendisiyle konuşulduğunda sakinleşir ve dikkatlice sesi dinleyebileceği ve buna karşılık gülümseme ve ağlama ile karşılık vereceği sabittir. Sesler çıkarır, bazı sesler harfleri andırır. İşte bu aylardaki halk arasında benim de şükürler olsun dediğim agulama var sanki deyimi doğruluk payını koruyor! Bu ayda bebekler annenin sesini tanıyor ve ağlarken onu duyduğunda sakinleşiyor. Farklı ihtiyaçları için değişik şekillerde ağlama eylemini gerçekleştirip iletişim kurmaya çalışıyor.

4-6 aylık bebeğin dil gelişiminde ise yakınındaki insan seslerine doğru bakmasını ve her sesin geldiği yöne bakmasını bekleriz. -Çevresindeki sesleri anlamsız sesler çıkararak taklit etmeye çalışması da yine normal gelişim gösteren çocukların evrensel gelişim özelliğinden olduğunu belirtebiliriz.  5. ayda yeni sesler çıkarmaya başlar. “d, b, l, m, k” ve “ba, da” gibi sesler çıkarabilir. Yani buradaki ba -ba ba hecelerini kullanması aslında baba dediği anlamına gelmiyor ne yazık ki J Kendi çıkardığı seslere ilgi duyar, sesleri devam ettirmek için tekrar edebilir. Şu boşluklara çığlık atıp sonra size bak ne yaptım diye bakarak gülümseyen  bebekler yok mu işte tam onlardan bahsediyorum.Her gün kullanılan “mama, biberon, süt, meme” gibi kelimeleri anlıyor gibi görünür. Siz ne konuşursanız kaydeder. Heyecanlandığında babıldar. “Anne/baba geldi, banyo saati, yemek saati” denildiğinde heyecanlanabilir ve söyleneni anladığı yüz ifadesinden anlaşılır. Sevinç gösterisi burada kaçınılmazdır.

7-9 aylık bebeğin dil gelişiminde ise heceler belirgnleşir. Çıkardığı anlamsız sesler çoğalır.- “ba-ba” “da-da” “na-na” gibi heceleri  sıklıkla tekrar etmeye başlar. Adı söylendiğinde bakar.Bazı konuşma ve kelimeleri anlar. “Atta gidiyoruz” denildiğinde kapıya bakması gibi. İsteğini sesler, bakışlar ve hareketlerle anlatmaya başlar. Bazen suya bu bile diyebilir. Ne sevimli ama siz doğrusunu kullanmaya devam edin.

Onları taklit etmeyin. Onlar sizi taklit ediyor zaten… J

10-12 aylık bebeğin dil gelişimi  “Al-ver” gibi basit talimatları anlar, yerine getirir. Kendini ifade etmek, isteklerini anlatmak için işaretleri kullanır. Duyduğu değişik sesleri taklit eder.  “Hayır “denildiğinde anlar. Hayır derken ürkütücü olmayın. Öğrenmeye çalışıyorlar. Bu dönemde dil gelişiminde önemli ilerlemeler olur. “Anne,baba” gibi sözcükler ve bir kelimeyi yerinde kullanır. Heceler artık birleşmiştir diyebilirim.

Sürekli konuşuyormuş gibi sesler çıkarır. Her gün yeni bir ses çıkarır. Tabiri caizse yetişkinlerin duyumuna göre saçmasapan şeyler üretirler. Aman aman üretsinler. Bu onların gelişim özelliği, hiç olmaması daha kötü değil midir?

Günlük hayatta kendisi ile ilgili olan kelimeleri anlar. Bazı kelimeleri benzeterek söyleyebilir.

Bir yaşından itibaren bebeğin anlama becerisi artar, çıkardığı sesler daha anlamlı hale gelir. Alıcı ve ifade edici dil becerisi edinimi hızlanır. Hayvan isimlerini ve yakınındaki insanların adlarını kullanamasa da bilir. Birçok nesne arasında adı söyleneni bulabilir. Vücut kısımlarını tanır.

Ne de güzel halk arasında yayılan ebeveyn dilini bilimsel çerçevede çürüttüm öyle değil mi?

Çocuğun üstün yararı bende esastır. Kırılmak gücenmek yok J

Doğru olanı bilelim farkında olalım. Erken destek olmak için doğruya göre hareket edelim.